Μας αφορούν όλους

Αυτή ήταν η αυθόρμητη αντίδραση ενός νεαρού φοιτητή από την Αθήνα με σύνδρομο Asperger (ή αλλιώς Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό) στο άκουσμα ότι ο Άνταμ Λάνζα, που σκότωσε εν ψυχρώ 20 μικρά παιδιά, είχε σύνδρομο Asperger. Η είδηση αυτή αποτέλεσε αφορμή για να επικοινωνήσω μαζί σας.

Γύρω από τον αυτισμό, και ειδικότερα το σύνδρομο Asperger, κατά καιρούς αναπτύσσονται διάφοροι μύθοι οι οποίοι δημιουργούν λανθασμένες εντυπώσεις στο κοινό το οποίο δεν είναι και υποχρεωμένο να γνωρίζει τι ακριβώς είναι το φάσμα του αυτισμού και το σύνδρομο Asperger. Όμως, το να ερμηνεύουμε τόσο πρόχειρα τις αποτρόπαιες συμπεριφορές ενός ανθρώπου και να τις ταυτίζουμε με τον αυτισμό, δημιουργεί αμηχανία και καχυποψία και στοχοποιεί ένα σημαντικό αριθμό παιδιών και ενηλίκων με σύνδρομο Asperger.

Ας αναλογιστούμε τους πιτσιρικάδες ενός σχολείου που έχουν ένα συμμαθητή με Asperger και εύκολα μπορούν να αρχίσουν να τον αποκαλούν μακελάρη ή φονιά επειδή η περιγραφή του δράστη τους θυμίζει χαρακτηριστικά του συμμαθητή τους. Ας σκεφτούμε πόσο άσχημα θα νιώσει ένας φοιτητής με Asperger, o οποίος μέχρι τώρα δεν ντρεπόταν να το πει στους συμφοιτητές του, αντί για κατανόηση και στήριξη αρχίζει να βιώνει την καχυποψία και την απαξίωση από τους συμφοιτητές του, επειδή διάβασαν τη σχετική είδηση στο internet και φοβήθηκαν μήπως πάθουν κακό.

Θα ήταν λοιπόν επιτακτική ανάγκη να διασαφηνιστούν ορισμένα πράγματα. Αρχικά, τα παιδιά και οι ενήλικες με σύνδρομο Asperger ούτε κακοί είναι ούτε επικίνδυνοι. Πυρήνας της διαφορετικότητας τους είναι πως παρόλο που επιθυμούν τους φίλους και την κοινωνικότητα δεν ξέρουν το πώς….. κάτι που για όλους τους υπόλοιπους είναι έμφυτο και δεδομένο. Οι ίδιοι πολλές φορές χαρακτηρίζουν τον αυτισμό σαν κοινωνική δυσλεξία όπου, όπως το άτομο με δυσλεξία δυσκολεύεται στη γραπτό λόγο κάνοντας ορθογραφικά λάθη, αυτοί δυσκολεύονται στην κοινωνική επαφή. Επιπλέον, το σύνδρομο Αsperger και γενικότερα το φάσμα του αυτισμού έχει, κατά τη προσωπική μου άποψη, «ταλαιπωρηθεί» με πολλούς μύθους. Ένας από αυτούς λέει ότι τα άτομα αυτά είναι ιδιοφυίες, κάτι που στη πραγματικότητα ισχύει μόνο για περίπου το 20% ,με άλλα λόγια για 2 στους 10. Κατά συνέπεια, πολλά άτομα με Asperger λόγω αυτής της λανθασμένης εντύπωσης ταλαιπωρούνται και τυγχάνουν λανθασμένων χειρισμών. Ακόμη, πρέπει να επισημανθεί πως τα άτομα με σύνδρομο Asperger, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, έχουν τις ίδιες ακριβώς πιθανότητες να έχουν παραβατική συμπεριφορά με τον υπόλοιπο πληθυσμό και σε αρκετές περιπτώσεις είναι εκνευριστικά προσηλωμένοι στην τήρηση κανόνων και νόμων. Δεν υπάρχουν σήμερα καταγεγραμμένες περιπτώσεις παραβατικότητας εξαιτίας μόνο του αυτισμού.

Ακόμη κι αν η περίπτωση του Ανταμ Λάντζα συνδέεται με το συγκεκριμένο σύνδρομο, θα ήταν επιστημονικά και κοινωνικά αυθαίρετο να ταυτίσουμε την αποτρόπαιη αυτή πράξη με το σύνδρομο Asperger. Επομένως, σε τραγικά περιστατικά, όπως το πρόσφατο των ΗΠΑ, θα πρέπει να δούμε ποιες εμπειρίες ζωής όπλισαν το χέρι του δράστη και όχι να δίνουμε αποσπασματικές πληροφορίες δημιουργώντας εντυπώσεις που εξάπτουν μόνο τη φαντασία και συνήθως προκαλούν μεγαλύτερο βάρος στην ψυχή των ανθρώπων.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το ιστορικό ενός ατόμου που οδηγείται σε μία τέτοια ενέργεια ούτε το τι συμβαίνει στην ψυχή και το μυαλό του. Ένα πλήθος παραγόντων όπως , τα δύσκολα παιδικά χρόνια, οι άσχημες σχολικές εμπειρίες, το είδος των διαπροσωπικών σχέσεων εντός και εκτός οικογένειας, οι ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες μπορούν να στιγματίσουν ένα άτομο και να το οδηγήσουν σε αδιέξοδα.

Ζούμε σε δύσκολες εποχές όπου τραγικά γεγονότα, όπως αυτά του Κονέκτικατ, θα πρέπει να μας οδηγήσουν σε περίσκεψη για το πού έχουν γίνει λάθη και το πώς πρέπει να διορθωθούν. Εκείνο που θα πρέπει να δει ο καθένας μας ξεχωριστά είναι η στήριξη του διπλανού μας (του συναδέλφου, του γείτονα, του φίλου). Αρκετές φορές τον προσπερνάμε βιαστικά μέσα τη δίνη των δικών μας προβλημάτων όταν εκείνος μας πλησιάζει γιατί θέλει να μας μιλήσει. Αυτό που οπλίζει το χέρι κάποιων είναι η αδιαφορία, ο εγωκεντρισμός και η έλλειψη συλλογικού πνεύματος κι όχι η διαφορετικότητα η οποία ποτέ δεν είναι επικίνδυνη.